Luchtverkeersleiding

Luchtverkeersleiding is de dienst die het luchtverkeer regelt en begeleidt in de lucht en op de grond om botsingen te voorkomen en een ordelijke, vlotte doorstroom te waarborgen. Controllers geven vliegers verkeersinstructies en informatie over positie, snelheid en koers, en zij coördineren met aangrenzende sectoren en luchthavens.

De dienst kent verschillende onderdelen: torenverkeersleiding (luchthavenverkeer op en rondom een vliegveld, inclusief starts en landingen), approach- en departureverkeersleiding (verkeersstromen bij de rand van een luchthaven en tijdens opstijgen/landen), en en-routeverkeersleiding (door verkeerscentra die grote luchtvaartcorridors beheren). Controllers gebruiken radio- en data-communicatie, radar- en satellietsurveillance, navigatiehulpmiddelen en weerinformatie.

In Nederland wordt luchtverkeersleiding verzorgd door Luchtverkeersleiding Nederland (LVNL). In andere landen wordt dit doorgaans gefinancierd en georganiseerd door een civiel-technische luchtvaartautoriteit of een onafhankelijke ANSP (Air Navigation Service Provider); op Europees niveau werkt men samen via Eurocontrol om interoperabiliteit en netwerken te waarborgen.

Veiligheid en procedures: controllers zorgen voor een veilige afstand tussen vliegtuigen, verzorgen separatie en sequencing, en geven routes, hoogten en snelheden aan. Bij communicatieproblemen volgen piloten en controllers vastgestelde procedures om veilig verder te vliegen, en er vindt nauwe samenwerking plaats tussen de verschillende sectoren en luchthavens.

Technologische ontwikkeling: de dienst is geëvolueerd met radar, ADS-B, data‑link communicatie (CPDLC) en satellietnavigatie. De huidige aanpak valt onder luchtverkeersbeheer (ATM) en is gebundeld in Europese programma’s zoals SESAR om efficiëntie, capaciteit en veiligheid te verbeteren.