litterkwaliteit

Litterkwaliteit is een ecologisch begrip dat de eigenschappen van plantendeposieten—zoals bladeren, stengels en vruchten—beschrijft die op de bodem vallen en deel uitmaken van de organische stofkringloop. De kwaliteit bepaalt de snelheid en wijze van afbraak en mineralisatie, en daarmee de koolstof- en stikstofkringloop, humusvorming en bodemvruchtbaarheid. Deze kwaliteit wordt primair bepaald door chemische samenstelling en structuur, en varieert tussen plantensoorten, jaargetijden en omgevingsomstandigheden.

Belangrijke determinanten zijn onder andere het C/N-ratio, het aandeel lignine en polyfenolen, en het gehalte aan stikstof enfosfor. Litter met een lage C/N-ratio, laag ligninegehalte en een hoog nutriënteniveau heeft over het algemeen een hogere kwaliteit en een snellere afbraak. Plantensoort, bladtype, bladleeftijd en site-specifieke factoren kunnen de kwaliteit sterk beïnvloeden. Bovendien beïnvloeden milieucondities zoals temperatuur, vochtigheid en bodem-pH zowel de afbraaknelheid als de samenstelling van de achterblijvende resten. Tijdens de afbraak verandert de litterkwaliteit doordat complexere bestanddelen achterblijven en bijdragen aan humus.

Praktisch is litterkwaliteit relevant voor bos- en graslandbeheer, landbouw en klimaatmodellen, omdat het de efficiëntie van nutrientcycli, koolstofopslag en bodemstructuur bepaalt. Metingen omvatten chemische analyses van C en N, ligninegehalte (bijv. ADL), en indicatoren zoals de verhouding lignine/nitrogen of cellulosegehalte. Vergelijkingen tussen soorten, jaargetijden en omgevingen leveren inzicht in verwachte afbraakpatronen en de langetermijnimpact op bodemkwaliteit.