lithografisch

Lithografisch verwijst naar lithografie, een druk- en printtechniek die is gebaseerd op het principe dat water en olie elkaar afstoten. Het beeldgebied wordt met vet materiaal aangesproken, terwijl de niet-beelde gebieden nat blijven; daarna wordt inkt aangebracht die uitsluitend op de vetgedrukte delen blijft plakken. Hierdoor kan een afdruk van de afbeelding op papier ontstaan. De term lithografie komt uit het Grieks: lithos voor steen en graphein voor schrijven.

Historisch werd lithografie in 1796 door de Duitse acteur Alois Senefelder ontwikkeld. Het oorspronkelijke proces maakte gebruik van een vlakke kalksteen als steun, waarbij tekening of letters met krijt of litho-stiften werden aangebracht. De steen werd nat gespoten en vervolgens met olieachtige inkt afgedrukt. De naam lithografie verwijst ook naar het gebruik van steen als drager, al werd het procédé in de loop der tijd verplaatst naar metalen platen en uiteindelijk naar moderne offset-technieken.

Techniek en materialen hebben zich ontwikkeld van stenen drukplaten tot metal, kunststof en digitale workflows. Bij traditionele lithografie blijft de oppervlakte plan en wordt afdrukken gemaakt door drukpers; bij offset lithografie wordt het beeld eerst op een rubberen kussen (blanket) overgebracht en vervolgens op papier afgedrukt, wat massale productie mogelijk maakt. Moderne lithografie omvat ook fotolithografie en digitale processen die originele lithografie vervangen of combineren met andere druktechnieken.

Toepassingen variëren van kunstdruk en grafiek tot commerciële drukwerk zoals posters en boeken. Lithografisch werken biedt doorgaans rijke tonaliteit en detail, en blijft een belangrijke categorie binnen zowel kunst als industriële druk, ondanks de opkomst van digitale methoden.