langetermijnruimte

Langetermijnruimte is een term uit futures-studies en beleidsdialoog die verwijst naar het geheel van mogelijke toekomstige toestanden die zich buiten de korte en middellange termijn bevinden. Het concept beschrijft de ruimte waarin een samenleving invloed kan uitoefenen op de lange termijn, onder invloed van factoren als middelen, technologie, instituties en klimaatverandering. Het gaat niet om een voorspelling, maar om de verkenning van wat haalbaar, wenselijk en plausibel kan zijn over tientallen jaren.

De term is opgebouwd uit langetermijn en ruimte (ruimte als bereik of mogelijkheid) en wordt in Nederland gebruikt in beleid, stedelijke planning, energie- en klimaattransities en risicobeoordeling. In deze context helpt langetermijnruimte bij het formuleren van strategische keuzes en het beoordelen van langetermijnimplicaties van huidige besluiten.

Methoden om de langetermijnruimte te onderzoeken zijn onder meer scenarioanalyse, horizonverkenning, backcasting en robuustheidsanalyse. Deze benaderingen verplaatsen zich van directe voorspelling naar verkenning: ze identificeren opties die onder verschillende toekomsten overeind blijven en brengen onzekerheden, kansen en triggers in kaart.

Toepassingen variëren van langetermijnstrategie en investeringskeuzes tot governance en veerkracht. Een belangrijk doel is om beleid te sturen op keuzevrijheid en veerkracht, terwijl potentiële onbedoelde paden worden verkend. De langetermijnruimte kan echter afhankelijk zijn van aannames en kan door snelle veranderingen in technologie, markt of regelgeving ruimer of beperkter worden.

Zie ook futures studies, scenarioanalyse, backcasting en robuust beslissen.