kruisbandletsel

Kruisbandletsel is een verzamelnaam voor beschadiging van een of meerdere kniebanden die zich in het binnenste van het kniegewricht bevinden, met name de voorste kruisband (VKB) en minder vaak de achterste kruisband (AKB). De kruisbanden verbinden het dijbeen met het scheenbeen en controleren samen de beweging en stabiliteit van de knie, vooral bij draaien, stoppen en buigen of strekken.

Oorzaken zijn vaak sport en ongevallen, met name bij contact- of non-contact bewegingen zoals plotselinge pivot, landingsbelastingen of verkeerde landingen uit sprong. VKB-letsel komt vaker voor bij jonge sporters, en vrouwen vertonen in sommige sporten een hoger risico. Letsels variëren van verrekking tot volledige scheuring; bijkomend kraakbeen- of meniscale schade kan voorkomen.

Symptomen en diagnose variëren, maar kenmerkend is plotseling pijn, zwelling binnen enkele uren (vaak met hemarthrose), en een gevoel van instabiliteit of wegzakken van de knie. Fysiek onderzoek kan tekenen geven zoals een positieve Lachman-test of pivot-shift-test. Beeldvorming met MRI bevestigt meestal de diagnose en röntgenfoto’s worden gebruikt om botletsels uit te sluiten.

Behandeling kan niet-operatief of operatief zijn. Niet-operatieve zorg omvat fysiotherapie, spierversterking en neuromusculaire training, mogelijk gecombineerd met een kniebrace. Chirurgische reconstructie van de VKB is meestal aangewezen bij actieve personen met volledige tear of herhaalde instabiliteit; gebruikelijk wordt een graft uit eigen pees of donorweefsel toegepast. Revalidatie duurt doorgaans meerdere maanden (ongeveer 6–12 maanden) en omvat progressieve belasting, proprioceptie-oefeningen en geleidelijke terugkeer naar sport.

Prognose hangt af van leeftijd, activiteitenniveau en eerdere blessures. Langdurige instabiliteit kan leiden tot artrose; preventie bestaat uit trainingsprogramma’s gericht op kracht, balans en motorische controle.