koppelverhouding

Koppelverhouding is een term die in het Nederlands wordt gebruikt om de mate aan te geven waarin twee systemen op elkaar inwerken doordat ze zijn gekoppeld. In het algemeen beschrijft het een verhouding tussen een output-variabele en een input-variabele die door de koppeling wordt bepaald. De exacte interpretatie hangt af van de context: het kan gaan om torque en snelheid in mechanische systemen, om voltages of vermogens in elektrische verbindingen, of om amplitudes in signaal- en regeltechniek.

In verschillende vakgebieden heeft de koppelverhouding telkens een specifieke invulling. In elektrische systemen kan het bijvoorbeeld verwijzen naar de spanning- of vermogensverhouding die over een koppeling van de ene naar de andere component verloopt; in idealisering spreken mensen vaak over de spanningverhouding V2/V1 die samenhangt met een turnsverhouding in transformatoren. In mechanische toepassingen kan de koppelverhouding betrekking hebben op het overgedragen koppel (torque) tussen motor en last, vaak in verhouding tot de in- en uitgaande assen, waarbij ook het effect van efficiëntie wordt meegenomen. In signaalverwerking en controle wordt de koppelverhouding gezien als de transfercoëfficiënt tussen input- en outputsignaal, bijvoorbeeld y = kx in een lineair systeem.

Het bepalen van de koppelverhouding gebeurt doorgaans door metingen van output ten opzichte van input, of via de theoretische transferfunctie van het systeem. Een juiste inschatting is essentieel voor ontwerp, analyse en afstelling van systemen, zodat koppelingen gewenste prestaties leveren en onbedoelde interacties worden voorkomen.