kopergebonden

Kopergebonden is een term uit de boekbindkunst die verwijst naar boeken waarvan de omslag of delen daarvan bestaan uit of zijn bedekt met koper, of waarbij koper als bindmiddel, randdecor of afsluiting een belangrijk visueel of functioneel element vormt. In tegenstelling tot meer gangbare leren bindingen markeert koper een luxe of beschermende bindwijze en komt hij vooral voor in historische bibliotheekcollecties en museale objecten.

De techniek van kopergebonden binding houdt in dat koperplaten of koperfolie op de houten, kartonnen of leren ondergrond worden bevestigd. De koper kan plat zijn, gegoten of geëtst en soms voorzien van reliëf- of gravurelementen. Daarnaast werd koper soms gebruikt voor beslag zoals hoekijzers, sluitingen en roosters, die samen met leer of ander materiaal de binding extra versterkten en verfraaiden. Het proces vereiste vakmanschap: het koper werd zorgvuldig gevormd, gefolieerd en bevestigd, terwijl ook rekening werd gehouden met de benodigde flexibiliteit van de binding.

Kopergebonden boeken komen vooral voor in de vroegmoderne periode, ruwweg de 16e tot 18e eeuw, en zijn te vinden in Europese collecties, waaronder die van Nederland. Deze bindingen benadrukten prestige en eigendomsoordeel en konden dienen als beschermingsmateriaal tegen slijtage en vocht. Door de zeldzaamheid en de esthetische waarde zijn koperen bindingen vandaag de dag vooral van museaal en verzamelaarsperspectief van belang.

Conservering en behoud vereisen gespecialiseerde zorg; koperen onderdelen kunnen corroderen of patineren door blootstelling aan vocht en zuurstof. Conservatoren monitoren klimaatcondities en hanteren restauratietechnieken die gericht zijn op het stabiliseren van zowel koper als de bindingsstructuur.

Zie ook: koperen bindings, metalen bindingen, boekbindkunst, conservatie van koper.