koolstofheffing

Koolstofheffing is een fiscale maatregel waarmee de uitstoot van koolstofdioxide (CO2) en soms andere broeikasgassen in prijs wordt gezet. Het doel is een duidelijke economische prikkel te geven om minder koolstofintensieve keuzes te maken en te investeren in schonere technologieën en processen.

De uitvoering kan op verschillende manieren plaatsvinden. Een koolstofbelasting heft per ton CO2e een bedrag op emissies, meestal bij productie of verbruik van brandstoffen. Een ander model werkt als onderdeel van bredere belastingregels en kan vrijstellingen of gerichte ondersteuning voor kwetsbare huishoudens bevatten. In de praktijk kunnen landen ook naast een nationale koolstofheffing een emissiehandelssysteem gebruiken, zoals de EU-emissiehandel (ETS), waarbij marktprijzen voor emissies ontstaan via verhandelde vergunningen. De opbrengsten van een koolstofheffing kunnen worden gebruikt voor algemene overheidsuitgaven, fiscale verlichting op arbeid, of gerichte groene investeringen en inkomensondersteuning.

Voordelen van koolstofheffing zijn onder meer het leveren van een duidelijke prikkel tot emissiereductie en het genereren van inkomsten voor klimaatbeleid. Nadelen en risico's zijn onder meer prijsvolatiliteit, inflatoire druk, mogelijk regressieve effecten op lagere inkomens en het risico op grenshandel of «carbon leakage» als bedrijven naar jurisdicties vertrekken met lagere prijzen. Daarom is het ontwerp vaak afhankelijk van de reikwijdte, de hoogte van de prijs, vrijstellingen en eventuele compensatiemaatregelen. Koolstofheffing werkt doorgaans beter in samenhang met andere beleidsinstrumenten zoals energietransitiebeleid en, waar relevant, het EU ETS.