kleurverlies

Kleurverlies is een verzamelnaam voor vermindering van het vermogen om kleuren waar te nemen of te onderscheiden. Het kan beperkt zijn tot enkele kleurparen of volledig optreden, wat ook wel achromatopsie wordt genoemd.

Er bestaan genetiële kleurenzienstoringen (naast normaal zien) zoals rood-groen deficientie (protanopie, deuteranopie) en blauw-geel deficientie (tritanopie). Mengvormen heten protanomalie, deuteranomalie. Volledige kleurenblindheid of achromatopsie is zeldzaam.

Daarnaast kan kleurverlies acuut of geleidelijk ontstaan door oogziekten (bv. retinale degeneratie, glaucoom) of schade aan de oogzenuw; of systemische aandoeningen (diabetes), ontstekingen, of geneesmiddelen (chloroquine/hydroxychloroquine, ethambutol).

Klachten: moeite met onderscheid tussen rode en groene tinten, of minder levendige kleuren; bij volledige achromatopsie geen kleur onderscheid, vaak vermoeidheid en gevoeligheid voor licht.

Diagnose gebeurt met kleurentest zoals Ishihara-plates, een anomalietest met golflengten (anomaloscope) en aanvullende oogonderzoeken. Bij plotseling kleurverlies onder ogenartsen onmiddellijk onderzoek.

Behandeling richt zich op de onderliggende oorzaak en aanpassing; bij aangeboren aandoeningen is er geen genezing, wel diagnostische en educatieve ondersteuning. Voor kleurherkenning bestaan hulpmiddelen zoals kleurenkaarten en aanpassingen in verlichting.

Ongeveer 8 procent van mannen van Noord-Europese afkomst heeft een rood-groen kleurenzienstoringen; bij vrouwen is dit veel minder, ongeveer 0,5 procent. Congenitale afwijkingen blijven stabiel; acquired kleurverlies kan progressief of tijdelijk zijn afhankelijk van de oorzaak.