deficientie

Deficiëntie is een situatie waarin een stof, functie of vermogen ontbreekt of onvoldoende aanwezig is ten opzichte van wat noodzakelijk of normaal wordt geacht. De term wordt in verschillende vakgebieden gebruikt, met name in de geneeskunde en de biologie, maar ook in engineering en ecologie om tekorten in systemen aan te geven. In de geneeskunde verwijst deficientie vaak naar een voedingsdeficiëntie of metabole deficiëntie: een tekort aan een voedingsstof (zoals ijzer, vitamine D, vitamine B12, folaat, calcium) kan leiden tot klinische verschijnselen en aandoeningen.

Oorzaken van deficienties zijn onder meer een te lage inname, slechte opname door het maagdarmkanaal, verhoogde behoefte (bijvoorbeeld tijdens zwangerschap of groei), verlies (bloedverlies, vochtverlies) of genetische factoren. Voedingsdeficiënties komen vaak voor: ijzerdeficiëntie is wereldwijd een van de meest voorkomende tekorten; vitamine D-deficiëntie komt veel voor bij weinig zonlicht; vitamine B12-deficiëntie kan neurologische klachten geven; jodiumdeficiëntie leidt tot schildklierproblemen en vertraagde ontwikkeling in kinderen.

Diagnose gebeurt meestal via laboratoriumonderzoek, zoals bloedtesten die concentraties van specifieke voedingsstoffen of metabole markers meten. Behandeling omvat doorgaans aanvullingen met supplementen en aanpassingen van het dieet, vaak in combinatie met behandeling van onderliggende aandoeningen. Op populationsniveau kan fortificatie van voedsel en gerichte voorlichting preventief werken.

Deficiënties kunnen leiden tot verminderde functie en complicaties op lange termijn indien onbehandeld. Preventie en vroege detectie zijn belangrijke taken van de volksgezondheid, met beleid zoals voedingsverrijking, screening en educatie.