kleurbegrippen

Kleurbegrippen zijn de woorden en concepten die mensen gebruiken om kleuren te beschrijven en te onderscheiden. In taalkunde en cognitieve wetenschappen verwijst het begrip naar zowel basale kleurwoorden als de uitgebreidere vocabulaire voor tinten en schakeringen. Een belangrijk onderzoeksgebied is hoe kleurnamen zich ontwikkelen in talen en hoe ze samenhangen met perceptie.

Op taalkundig vlak bestaan er verschillen tussen talen: sommige talen kennen slechts een klein aantal basiskleuren, anderen hebben uitgebreide systemen. Een invloedrijke theorie (Berlin en Kay) stelt dat talen een hiërarchie van basiswoorden volgen die zich in een zekere volgorde ontwikkelt, beginnend met een beperkt aantal termen voor donker en licht en rood, daarna groen en geel, blauw, en later bruin, paars of oranje. In veel talen bestaan meerdere termen voor tinten en contrasten, terwijl andere talen beschrijven met combinaties of omschrijvingen.

In het Nederlands omvat de standaardwoordenschat onder meer zwart, wit en grijstinten, rood, oranje, geel, groen, blauw en paars, met varianten zoals donkerrood of lichtblauw naast bredere categorieën zoals tinten en schakeringen. Kleurbegrippen hangen samen met perceptie: kleuren worden vaak gecategoriseerd langs de dimensies kleurtoon, verzadiging en helderheid, en de woordenschat kan cultuur- of contextafhankelijk zijn.

Toepassingen van kennis over kleurbegrippen vindt men in taalonderzoek, ontwerp, onderwijs en computer vision, waar kleurbenamingen helpen bij dataannotatie en automatische kleurherkenning.