kijkend

Kijkend is de present participle van het Nederlandse werkwoord kijken (to look, to watch). Het wordt gebruikt als bijvoeglijk naamwoord of als bijwoordelijk deelwoord en geeft aan dat de handeling van kijken op dat moment gaande is of tegelijk gebeurt met een andere handeling. De vorm wordt doorgaans opgebouwd met de uitgang -end; als bijvoeglijk naamwoord verschijnt vaak de verbuigde vorm kijkende, bijvoorbeeld de kijkende toeschouwer. In predicatieve of adverbiale positie kan ook de kortere vorm kijkend voorkomen, bijvoorbeeld in zinnen als “Hij zat kijkend naar het scherm” of “Kijkend naar de horizon bleef hij stil.”

Grammaticaal gezien functioneert kijkend als participium: het verwijst naar de handeling van kijken zonder een aparte voltooidheid of tijd te introduceren zoals bij sommige samengestelde tijden. Het kan die handeling aanduiden als onderwerpgerelateerd (-ende) of als zinsnede die de wijze of stand van handelen beschrijft. In literaire en descriptieve teksten wordt kijkend vaak toegepast om beelden en scènes te schetsen, bijvoorbeeld in beschrijvende passages zoals “Kijkend naar de rivier, dacht ze na.”

Etymologisch vindt kijkend zijn oorsprong in kijken, met dezelfde Germanische wortels als vergelijkbare participles in verwante talen. Het woord heeft geen zelfstandige betekenis buiten de afgeleide participiale vorm; het functioneert doorgaans uitsluitend als passieve beschrijving of verbinding tussen zinnen.

Zie ook: kijke, kijken, participium in het Nederlands.