keelverdoving

Keelverdoving is het verdoven van het keel- en faryngeale gebied om pijn en de gag-reflex te verminderen tijdens medische procedures. Het wordt toegepast bij onder andere faryngoscopie en laryngoscopie (onderzoek van keel en stemkast), endoscopie van de bovenste luchtwegen, tandheelkundige ingrepen die irritatie van de keel veroorzaken, en bij het inbrengen van een neussonde. De verdoving kan plaatsvinden met lokale anesthetica in vorm van spray, gel of vloeistof die op het slijmvlies wordt aangebracht of in de keel wordt gespuwd. Bij sommige ingrepen kan ook een diepe verdoving worden bereikt met een zenuwblok, bijvoorbeeld een glossopharyngeale zenuwblok of een blok rondom de superior laryngeale zenuw, meestal uitgevoerd door een gespecialiseerd team.

Meest gebruikte middelen zijn lokale anesthetica zoals lidocaïne (bijvoorbeeld 2–4% in spray- of gelvorm) en, minder vaak, benzocaïne. De onset van werking is meestal binnen enkele seconden tot enkele minuten, met een duur van circa 20 tot 60 minuten afhankelijk van het middel en de toepassingswijze. Bij kinderen gelden verlaagde doseringen en extra voorzichtigheid vanwege het risico op systemische bijwerkingen. Benzocaïne kan bij sommige personen met éénmalige of herhaalde blootstelling tot methemoglobinemie leiden; lidocaïne kan bij hoge doses toxische verschijnselen geven.

Veiligheidsaspecten en bijwerkingen zijn onder meer kortdurende gevoelloosheid of een branderig gevoel in de keel, moeite met slikken of spreken, hoesten of lichte keelirritatie. Ernstige bijwerkingen zijn zeldzaam maar mogelijk en omvatten systemische toxiciteit en allergische reacties. Keelverdoving gebeurt doorgaans onder toezicht van een arts of tandarts, met aandacht voor de indicatie, dosis en de toestand van de patiënt. Na de procedure is het advies om tijdelijk geen warme dranken te gebruiken tot de gevoelloosheid voorbij is en het eten voorzichtig te kiezen.