insuficiëntie

Insufficiëntie is een medischeterm die verwijst naar het onvermogen van een orgaan of systeem om zijn normale functie te vervullen, waardoor de noodzakelijke output of filtratie tekortschiet. Het kan acuut of chronisch zijn en ontstaat vaak door structurele schade, ontsteking, ischemie, toxische factoren of veroudering. In bredere zin kan ook een functionele tekortkoming optreden als de input of wat het orgaan moet verwerken onvoldoende is.

Veel voorkomende typen zijn hartinsufficiëntie (hartfalen), nierinsufficiëntie (nierfalen), leverinsufficiëntie (leverfalen) en respiratoire insufficiëntie (onvoldoende gasuitwisseling in de longen). De oorzaken variëren van cardiovasculaire ziekte en diabetische nefropathie tot levercirrose, longziekten, infectie en trauma. De symptomen zijn afhankelijk van het aangetaste orgaan maar kunnen kortademigheid, been- en buikzwelling, vermoeidheid, verminderde urineproductie, geelzucht of verwardheid omvatten.

Diagnose berust op anamnese, lichamelijk onderzoek en aanvullende onderzoeken zoals bloedtesten (bijv. BNP/NT-proBNP voor hartfalen; creatinine/eGFR voor nierfalen; leverenzymen/bilirubine voor leverfalen), beeldvorming en functietests. Behandeling richt zich op de onderliggende oorzaak en op ondersteuning van de functie van het aangedane orgaan, vaak met medicatie (zoals diuretica, ACE-remmers of bètablokkers bij hartfalen), dialyse bij nierfalen, levertransplantatie bij gevorderd leverfalen, en waar nodig ademhalingsondersteuning. Prognose varieert sterk en is afhankelijk van de oorzaak, duur en de mate van organische schade. Preventie draait om tijdige herkenning van risicofactoren en adequate behandeling van de onderliggende aandoeningen.