inhalatiegassen

Inhalatiegassen zijn gassen of dampen die via de ademhaling het lichaam binnendringen en schadelijk kunnen zijn. De gezondheidseffecten hangen af van de stof, de concentratie, de duur van de blootstelling en persoonlijke factoren zoals leeftijd en gezondheid.

Bronnen zijn onder meer industriële processen, verkeer, verwarming en huishoudelijke producten. Voorbeelden zijn koolmonoxide (CO), dat zuurstoftransport door binding aan hemoglobine belemmert; stikstofoxiden NOx en zwaveloxiden SO2, die de luchtwegen irriteren; ozon (O3); ammoniak (NH3); chloor (Cl2); formaldehyde en vluchtige organische stoffen (VOS/VOC). In medische settings kunnen ook anesthetische gassen voorkomen. Blootstelling kan acuut irritatie, hoesten, kortademigheid en duizeligheid veroorzaken en bij chronische blootstelling leiden tot long- of hartproblemen.

Mechanismen en effecten variëren per stof. Veelvoorkomend zijn irritatie van ogen, neus en luchtwegen; CO veroorzaakt hypoxie door binding aan hemoglobine; NOx en O3 veroorzaken ontsteking en oxidative stress; VOCs kunnen uiteenlopende gezondheidseffecten hebben. Sommige gassen zijn primarily gevaarlijk bij hoge concentraties of functioneren als asfyxianten.

Detectie en preventie: op de werkplek worden gasconcentraties gemeten met detectors en luchtmetingen. Preventie omvat voldoende ventilatie, afzuiging, bronverwijdering of substitutie, veilige opslag en het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen zoals ademhalingsbescherming. Educatie en duidelijke noodprocedures zijn essentieel.

Regelgeving: blootstellingslimieten (OEL of PEL) zijn vastgelegd door arbeids- en gezondheidsautoriteiten. Europese en nationale regels bevorderen beperking van blootstelling, monitoring en veiligheidsplannen. Gezondheidsorganisaties zoals de WHO geven richtlijnen voor veilige luchtherkomst en luchtkwaliteit.