improvisatiespellen

Improviespellen, of improvisatiespellen, zijn speelse oefeningen of korte theater- en spelvormen waarin deelnemers zonder vooraf geschreven tekst verhalen, dialogen of scènes creëren op basis van een prompt of situatie. Het doel is spontane creativiteit, samenwerking en luister- en reactievermogen. De spellen worden vaak gebruikt in theateropleidingen, trainingen voor teams en recreatieve settings.

Algemene principes bij improvisatiespellen zijn onder andere het principe 'ja, en' (accepteren wat een ander introduceert en daar iets aan toevoegen), samenwerking en doorzettingsvermogen. Belangrijk is ook aandacht voor elkaar, veiligheid en inclusiviteit: grenzen en comfortzones worden gerespecteerd; deelnemers kunnen altijd aangeven wat niet gepast is. De spellen variëren van korte, snel uit te voeren oefeningen tot lange, doorlopende scènes.

Vormen en voorbeelden: improv-spellen zijn onder te verdelen in korte-form (short-form) en lange-form. Veelvoorkomende spellen zijn onder meer Spiegelspel (waarbij twee spelers elkaars bewegingen spiegelen), Vraag- en antwoordspel (deelnemers mogen alleen vragen stellen), en Bevriezen (de scène stopt en iemand introduceert een nieuw personage of perspectief). Daarnaast bestaan spellen die objecten of suggesties gebruiken om een verhaal of scène op te bouwen. De spellen kunnen zowel solo als in groep worden gespeeld.

Doel en gebruik: improvisatiespellen ontwikkelen snel denken, luistervaardigheid, creativiteit, flexibiliteit en samenwerking. Ze worden ingezet in theaterscholen, bij teamtrainingen in bedrijven, bij revalidatie en in vrijetijd. Trainers hanteren duidelijke regels en veiligheidsafspraken, zoals het stoppen als iemand zich uncomfortabel voelt of grenzen aangeeft.

Geschiedenis en varianten: improvisatietheater ontstond in de twintigste eeuw in Noord-Amerika met groepen zoals The Second City en andere improv-bewegingen, en heeft sindsdien wereldwijd een brede toepassing gevonden. In Nederland en Vlaanderen worden improvisatieworkshops en improv-spellen veelvuldig gebruikt in theateropleidingen, amateurtheater en bedrijfsopleidingen.