hedonistisch

Hedonistisch is een begrip dat zowel in filosofische als in dagelijkse taal gebruikt wordt en verwijst naar een focus op genot als centraal doel of waarde. Het woord is afgeleid van het Griekse hedoné, genot, met het achtervoegsel -istisch dat ‘eigenschap of aard van’ aangeeft. In het Nederlands wordt het adjective hedonistisch gebruikt om personen, stromingen of handelingen te beschrijven die gericht zijn op genot en genoegen.

Historisch gezien onderscheidt de vroegste filosofie verschillende vormen van hedonisme. De Cyrenaïsche school, met Aristippus als een belangrijke figuur, benadrukte direct lichamelijk genot en onmiddellijke bevrediging. Een latere stroming, het Epicurisme, beschouwde genot wel als de kern, maar pleitte voor gematigdheid en het vermijden van pijn om een rustig en eenvoudig leven te bereiken. In de filosofie wordt vaak onderscheid gemaakt tussen psychologisch hedonisme (de opvatting dat alle menselijke handelingen gemotiveerd worden door het streven naar genot en de afscherming van pijn) en ethisch hedonisme (het genot als moreel belangrijkste doel).

In modern gebruik verwijst hedonistisch vaak naar een levensstijl gericht op plezier, luxe en zelfontdekking, en kan het positief of negatief geladen zijn afhankelijk van context en toon. Kritieken richten zich op mogelijke verwaarlozing van langere termijn belangen, maatschappelijke verantwoordelijkheid en andere waarden zoals deugd, betekenis en solidariteit.

Zie ook: Epicurisme, Cyrenaïsme, utilitarisme, sensualisme.