handstuk

Handstuk is een Nederlands zelfstandig naamwoord dat verwijst naar een onderdeel van een gereedschap, instrument of apparaat dat met de hand wordt vastgehouden of bediend. Het fungeert als verbinding tussen het hoofdwerkstuk en de operator en kan detachabel zijn zodat verschillende hulpstukken of bits kunnen worden bevestigd. Het woord is afgeleid van hand en stuk en wordt in tal van technische contexten gebruikt.

In gereedschappen en machines verwijst handstuk naar het deel dat door de gebruiker wordt vastgehouden: bij een boormachine is het het gedeelte waarin de boorkop is bevestigd; bij een tandarts- of chirurgisch instrument verwijst het naar de medische handstuk. In de bouw en industrie variëren handstukken in grootte en vorm, vaak voorzien van grip, een verbinding voor hulpstukken of snelkoppelingen, en een interface voor uitwisselbare onderdelen.

Handstukken dienen doorgaans ergonomische functies en moeten bestand zijn tegen de krachten en trillingen die tijdens het gebruik ontstaan. Afhankelijk van de toepassing kunnen materialen zoals metaal of kunststof worden toegepast, en kunnen connectiesormingen of adapters nodig zijn om verschillende hulpstukken te bevestigen.

Het begrip komt veel voor in de Nederlandse en Vlaamse vaktaal en is te vinden in technische handleidingen en productenlijsten. Verwante termen zijn onder meer handgreep of grip, en in specifieke contexten kan het worden aangeduid als tandheelkundig handstuk of chirurgisch handstuk.

Zie ook: handgreep, grip, boorkop, spindel.