geschiedeniswetenschap

Geschiedeniswetenschap is de tak van de wetenschap die zich richt op de methoden, bronnen en conceptuele kaders waarmee historisch onderzoek wordt verricht. Het gaat om de vraag hoe kennis over het verleden wordt geproduceerd en geverifieerd, en niet uitsluitend om welke gebeurtenissen zich hebben afgespeeld. In de geschiedeniswetenschap staan bronkritiek, contextualisering en interpretatie centraal, evenals de evaluatie van de betrouwbaarheid, representativiteit en bias van bronnen en bewijsmateriaal.

Onderzoeksvelden omvatten de analyse van politieke, sociale, economische en culturele bronnen, de studie van historiografie en de ontwikkeling van theoretische kaders die verklaringen voor historische veranderingen bieden. Methoden variëren van traditionele tekstuele bronnenonderzoek tot kwantitatieve gegevens, vergelijkende benaderingen en, in de hedendaagse praktijk, digitale humanities.

Historische wetenschap ontstond uit de opkomst van kritisch bronnenonderzoek en de professionalisering van historici in de negentiende eeuw, en evolueerde in de twintigste eeuw onder invloed van de Annales-school, sociale en culturele geschiedenis, en later digitale en data-driven benaderingen. Debatten in het vak draaien om objectiviteit, interpretatie en de rol van ideologie, evenals de invloed van kaders en perspectieven op wat als ‘de geschiedenis’ telt.

In onderwijs en onderzoek is de geschiedeniswetenschap nauw verbonden met geschiedschrijving, maar legt zij de nadruk op methodologie, validiteit en de theoretische onderbouwing van historische verklaringen. Door interdisciplinaire samenwerking en digitale middelen blijft het veld zich ontwikkelen en herschrijft het begrip van hoe kennis over het verleden tot stand komt.