geloofsovertuiging

Geloofsovertuiging is een overtuiging over fundamentele vragen zoals het bestaan van een hogere macht, de betekenis van het leven en de oorsprong en bestemming van mens en wereld. Het wordt gedragen door een individu of een groep en kan samenhangen met een bredere wereldbeschouwing. De term omvat zowel religieuze als niet-religieuze overtuigingen en gaat meestal gepaard met een zekere mate van zekerheid, vertrouwen of toewijding aan de opgestelde uitspraken.

Een geloofsovertuiging kent doorgaans drie elementen: een cognitief component (opvattingen over wat waar is), een affectief of engagementcomponent (toewijding, hoop, vertrouwen) en een gedrags- of praktiekelement (rituelen, normen, levensstijl, betrokkenheid bij een gemeenschap). Ze kan ethische voorschriften en een identiteit omvatten die samenvalt met een religieuze beweging of met een persoonlijke levensbeschouwing.

Relatie tot religie: geloofsovertuiging is niet noodzakelijk gebonden aan een georganiseerde religie; men kan een persoonlijke overtuiging hebben die atheïstisch, agnostisch, spiritueel of humanistisch is. Daarmee kan ze samengaan met een religie, maar ook losstaan van institutionele religie. In een plurale samenleving kunnen geloofsovertuigingen sterk variëren en elkaar beïnvloeden.

Ontwikkeling en rechten: geloofsovertuigingen ontstaan en veranderen door opvoeding, cultuur, ervaringen en dialoog met anderen. In veel rechtsstelsels vallen zij onder vrijheid van gedachte, geweten en religie, wat het recht op belijden, uiten en praktiseren beschermt, met mogelijke legale beperkingen in bepaalde contexten.

Voorbeelden: religieuze tradities zoals christendom, islam en hindoeïsme; maar ook niet-religieuze overtuigingen zoals atheïsme, humanisme of existentialisme.