geheugenstrategieën

Geheugenstrategieën zijn methoden en technieken die mensen gebruiken om informatie beter te coderen, te bewaren en op te halen uit het geheugen. Ze omvatten zowel cognitieve processen als externe hulpmiddelen. In de literatuur worden doorgaans drie categorieën onderscheiden: encoding-strategieën (hoe je informatie verwerkt), opslag-strategieën (hoe je informatie bewaart) en retrieval-strategieën (hoe je informatie terugvindt).

Binnen encoding spelen onder meer elaboratie, semantische verwerking, visuele beeldvorming en organisatietechnieken een rol. Repetitie dient als onderhoud, maar zoekt men vaak naar effectievere vormen zoals het spacings- of verspreidingsprincipe, waarbij leren over langere perioden wordt verspreid. Retrieval-praktijk, oftewel zelftesten, versterkt het ophalen en verbetert later weer de herinnering.

Mnemonische hulpmiddelen worden vaak toegepast om specifieke informatie te onthouden. Voorbeelden zijn de methode van loci (plaatsgebaseerde herinnering), pegwoordmethode, acroniemen en rijm- of acrostics. Externe geheugenondersteuning, zoals aantekeningen, samenvattingen en conceptkaarten, kan vooral bij complexe taken of bij veroudering het geheugen aanzienlijk ondersteunen.

Toepassing en bewijs: onderzoek toont aan dat een gevarieerde set strategieën, afgestemd op de taak en de leerder, effectiever is dan passieve herhaling. Spreiding van oefening en regelmatige retrieval-praktijk zijn robuuste factoren voor betere lange-termijnretentie, hoewel effectgroottes kunnen variëren afhankelijk van materiaal, taak en individuele verschillen. Het kiezen en oefenen van geschikte strategieën vereist metacognitie en gerichte training.