gebruikswaarden

Gebruikswaarden is een term die in data management en metadata wordt gebruikt voor de set van toelaatbare waarden die een databedelingsattribuut mag aannemen. Deze waarden vormen de waarde-domain of code-lijst van een variabele en beschrijven welke waarden geldig zijn, welk formaat ruimtelijk of numeriek vereist is, en welke constrainingen van toepassing zijn.

In de praktijk dienen gebruikswaarden als basis voor validatie, normalisatie en uitwisseling van gegevens. Ze kunnen bestaan uit enumeraties (codes met betekenis) of uit bereikwaardevelden (bijvoorbeeld numerieke of datumreeksen). Een veld als geslacht kan bijvoorbeeld een beperkte set codes bevatten, terwijl een veld voor geboortedatum een datumformaat en een realistisch bereik vereist.

Waarden kunnen statisch zijn, maar ook context-afhankelijk of dynamisch. Bijvoorbeeld landencodes blijven doorgaans stabiel, terwijl toegestane waarden voor een statusveld kunnen variëren afhankelijk van andere velden of bedrijfsprocessen. In metadata- en gegevensbeheerpraktijken worden gebruikswaarden vaak vastgelegd in data dictionaries of metadata registries en soms gecodeerd volgens normen zoals ISO/IEC 11179, waar het concept van een waarde-domain centraal staat.

Beheer van gebruikswaarden omvat veld- en versiebeheer, governance door data stewards en aandacht voor compatibiliteit bij wijzigingen. Goed gedocumenteerde gebruikswaarden verhogen consistentie, verbeteren datakwaliteit en vergemakkelijken integratie tussen systemen en organisaties. Zie ook waarde-domain, code-lijst, data dictionary, en data governance.

Opmerking: in Nederlandse context kan de term ook worden vertaald als toegestane waarden of geldige waarden.