gastheercellen

Gastheercellen zijn de cellen van een organisme die fungeren als gastheer voor een pathogeen of voor een intracellulair symbiont. Ze leveren de energie, macromoleculaire bouwstenen en overige celprocessen die nodig zijn voor de groei, vermenigvuldiging of ontwikkeling van de parasiet of microbe. In deze relaties kan de gastheer ziek worden, maar vaak blijft de interactie covert en zonder duidelijke symptomen.

In de virologie gebruiken virussen gastheercellen als locatie voor replicatie. Een virus kan zich alleen vermenigvuldigen als het de juiste receptoren op de gastheercel herkent en binnendringt. Eenmaal in de cel worden de celmachinerie en hulpbronnen ingezet om virale eiwitten te produceren en het virale genoom te kopiëren. De aard van de gastheercel bepaalt meestal welke virussen zich kunnen vermeerderen; dit noemt men het gastheerbereik en het weefsel-tropisme. Voorbeelden: HIV infecteert CD4+ T-cellen via CD4 en co-receptoren; SARS-CoV-2 bindt aan ACE2-receptoren; influenza tast respiratoire epitheelcellen aan via siaalzuurresten.

Andere contexten betreffen bacteriofagen die bacteriële gastheercellen infecteren en daarin vaak lytisch of lysogeen blijven. Ook intracellulaire parasieten zoals Plasmodium ontwikkelen zich in levercellen en rode bloedcellen van de gastheer. Daarnaast spelen gastheercellen een sleutelrol in immuunresponsen: geïnfecteerde cellen presenteren virale peptiden via MHC I aan cytotoxische T-cellen, en interferonreacties helpen de verspreiding van het virus te beperken.

Samengevat zijn gastheercellen cruciaal voor het leven van veel intracellular levende microben en vormen ze een centraal onderwerp in de studie van infectieziekten en immunologie.