enterovirusten

Enterovirussen is een familie van kleine, non‑enveloped, icosahedrale virussen met een positief sense enkelstrengs RNA-genoom, behorend tot de familie Picornaviridae. Ze worden wijdverspreid bij mensen aangetroffen en infecteren mensen van alle leeftijden, waarbij veel infecties asymptomatisch verlopen. De genus omvat poliovirussen, Coxsackie A- en B-virussen, echovirussen en andere enterovirussen zoals enterovirussen 68–71; nieuwere serotypen zoals EV-D68 kunnen ademhalingsziekten veroorzaken en zijn in verband gebracht met acute flaccide paralyse.

De virussen hebben geen envelop en repliceren primair in het darmslijmvlies, met viremie en verspreiding naar andere organen mogelijk. Transmissie vindt vooral plaats via de fecaal‑orale route en, voor sommige typen, via druppelinfectie van de bovenste luchtwegen. Seizoenspatronen variëren, vaak voorkomen in de zomer en herfst in gematigde klimaten.

Clinisch variëren de manifestaties van luchtweg‑ en maag‑darmsc heeft, tot milde febriele ziekte, hand-voet‑mondziekte (veelvoorkomend bij Coxsackie A-virussen), en ernstigere aandoeningen zoals aseptische meningitis, encefalitis, poliomyelitis‑achtige neurologische ziekte en myocarditis of pericarditis (vooral bij Coxsackie B). Poliovirussen zijn historisch berucht om poliomyelitis, maar vaccinatie heeft in veel regio’s poliosie sterk teruggedrongen.

Diagnose gebeurt meestal via detectie van viraal RNA met RT‑PCR uit keel- of fecesmonsters, liquor of plasma; serologie kan aanvullend zijn maar is minder praktisch bij acuut management. Behandeling is voornamelijk ondersteunend; er bestaan geen bredere, specifieke antivirale opties voor de meeste enterovirussen.

Preventie richt zich op hygiëne en infectiecontrole, inclusief handwassen, goede sanitaire voorzieningen en isolatie van geïnfecteerden waar passend. Vaccins tegen poliovirus bestaan (inactief en oraal) en hebben polio wereldwijd aanzienlijk verminderd, maar tegen de overige enterovirussen bestaan momenteel geen wijdverspreide vaccins. Surveillance en uitbraakbeheersing blijven belangrijk vanwege de variabele klinische presentatie en seizoensgebonden patronen.