eindlevensplanning

Eindlevensplanning is het proces waarbij iemand op een doordachte en systematische manier zijn of haar wensen met betrekking tot medische zorg en ondersteuning aan het eind van het leven vastlegt en bespreekt. Het doel is autonomie te bevorderen en ervoor te zorgen dat de zorg aansluit bij persoonlijke waarden en verwachtingen, ook als iemand niet meer kan communiceren.

Het proces omvat reflectie op wat iemand belangrijk vindt, gesprekken met de huisarts of zorgteam en met familie of naasten, en het vastleggen van mogelijke zorgscenario’s. Belangrijke vragen gaan over reanimatie, opname in een ziekenhuis, intensieve zorg, pijn- en symptoomcontrole, gewenste plek van zorg (thuis of in een zorginstelling) en de wenselijkheid van levensverlengende behandelingen.

Praktisch omvat eindlevensplanning vaak documenten zoals een wilsverklaring (levenswens) waarin men medische voorkeuren beschrijft en een zorgvolmacht of vertegenwoordiging voor zorgtaken zodat iemand anders gemaakte beslissingen kan nemen als men zelf niet bij machte is. Het kan ook afspraken bevatten over wie er betrokken is bij beslissingen en hoe informatie tussen zorgverleners en naasten wordt gedeeld.

Starten kan bij de huisarts of een palliatie-/eerste lijnszorgverlener; het is raadzaam regelmatig te herzien na veranderingen in gezondheid, leeftijd of persoonlijke omstandigheden. Een goed uitgevoerd eindlevensplan vergroot de kans dat de verstrekte zorg aansluit bij iemands wensen en kan onduidelijkheid en spanningen in families voorkomen.

Zorgprofessionals, ethiek en wetgeving spelen een rol; naast wensen over zorg kunnen er ook opties bestaan onder de Nederlandse wetgeving inzake levenseinde, zoals terminale zorg en, onder strikte voorwaarden, wettelijk toegestane handelingen. Een eindlevensplan is geen juridisch bindend document voor zorgverleners, maar dient als richtinggevend kader.

---