effectenonderzoek

Effectonderzoek is een systematische studie naar de effecten van een beleidsmaatregel, programma, interventie of andere actie. Het richt zich op wat werkt, voor wie, wanneer en onder welke omstandigheden. Het doel is te bepalen of de beoogde uitkomsten optreden en welke factoren de resultaten beïnvloeden. Effectonderzoek is een onderdeel van evaluatie en impact assessment en kan op verschillende niveaus worden toegepast.

Methoden van effectonderzoek variëren van experimentele en quasi-experimentele ontwerpen tot meer observatieve benaderingen. Mogelijke ontwerpkeuzes zijn gerandomiseerde gecontroleerde proeven (RCT’s), difference-in-differences (DiD), regressie-discontinuïteitsontwerpen en matching-technieken. Daarnaast maken onderzoekers veelvuldig gebruik van kwalitatieve methoden zoals interviews en casestudies om mechanismen en context te begrijpen. Data komen uit enquêtes, administratieve registers en evaluatiedata, vaak in combinatie. De analyse omvat statistische technieken, theory of change-wijzen van redeneren en onderzoek naar mediatie- of moderatie-effecten.

Effectonderzoek kijkt naar verschillende dimensies, zoals effectiviteit, effectgrootte, doelmatigheid, onbedoelde effecten en verdeling van effecten over groepen. Het onderzoekt zowel uitkomsten als processen: wat werkte, waarom het werkte, en onder welke condities. Het levert robueste bewijzen voor beleidsbeslissingen, draagt bij aan programmaproductiviteit en bevordert verantwoording en leren binnen organisaties.

Uitdagingen omvatten attributie en causaliteit, bias- en confoundingrisico’s, datakwaliteit en ethische overwegingen. Ondanks deze beperkingen levert effectonderzoek waardevolle inzichten op die besluitvorming ondersteunen en verbetering mogelijk maken.