deelstaat

Deelstaat is in de Nederlandse taal een term die een bestuurlijke eenheid aanduidt die deel uitmaakt van een groter soeverein staatsverband, meestal een federatie. Het woord betekent letterlijk "part-state" en wordt gebruikt om te verwijzen naar de autonome deelgebieden die samen de federale staat vormen. In het Nederlands wordt de term vaak gebruikt in academische of historische contexten; in andere talen wordt doorgaans gesproken van "federal state" of "Bundesland".

Het begrip impliceert een verdeling van bevoegdheden tussen de centrale overheid en de subnationale entiteiten. De precieze bevoegdheden van een deelstaat variëren per land en constitutie, maar doorgaans bestrijken ze onderwerpen als onderwijs, cultuur, regionale planning en soms politie en justitie op een gedelegeerde basis. In federale staten zijn de deelstaten meestal constitutioneel erkend met eigen parlementen, ministers en budgettaire autonomie.

In de hedendaagse Nederlandse literatuur wordt de term voornamelijk gebruikt in academische, juridische of historische context. In dagelijks taalgebruik verwijst men vaker naar de specifieke afspraken en namen van de onderliggende landen (bijv. Duitsland met zijn deelstaten) of noemt men simpelweg "federale staten". Het begrip onderscheidt zich van een puppetstaat (cliëntstaat), wat verwijst naar een staat die politieke controle uitoefent door een andere macht.

Voorbeelden: Duitsland bestaat uit 16 deelstaten; Oostenrijk uit negen. In deze context fungeert de deelstaat als bestuurlijke en politieke eenheid met aanzienlijke autonomie binnen de federale structuur.