dataportabiliteitsstandaarden

Dataportabiliteitsstandaarden zijn normen en specificaties die het mogelijk maken om data van de ene dienstaanbieder naar de andere over te dragen in een gestructureerd, machineleesbaar formaat. Het doel is interoperabiliteit te vergroten, vendor lock-in te verminderen en gebruikers meer controle te geven over hun eigen gegevens. Dergelijke standaarden beschrijven welke dataoverdracht nodig is, in welke formaten, en hoe beveiliging en toestemming geregeld zijn.

Veelvoorkomende domeinen zijn persoonsgegevens, account- en profielgegevens, content, metadata en activiteitlogs. De technische uitwerking gebruikt gangbare dataformaten zoals JSON, CSV en XML, en API-interfaces zoals REST of GraphQL. Voor authenticatie en autorisatie worden protocollen zoals OAuth 2.0 en OpenID Connect toegepast, terwijl API-omschrijvingssystemen zoals OpenAPI de implementatie vergemakkelijken. Ook worden metadata- en semantiekstandaarden benut om betekenis en consistentie te borgen.

Wat regelgeving betreft, erkent de Europese Unie het recht op dataportabiliteit onder de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG/GDPR): een betrokkene kan verzoeken zijn of haar persoonsgegevens in een gangbaar en machineleesbaar formaat naar een andere dienst te laten overzetten. Standaarden spelen hierbij een sleutelrol, omdat ze uniformiteit en uitwisselbaarheid bij grensoverschrijdende data-uitwisseling en bij sectorale implementaties bevorderen.

Internationale organisaties zoals ISO/IEC en W3C ontwikkelen aanbevelingen en best practices die interoperabiliteit ondersteunen en de basis leggen voor grensoverschrijdende uitwisseling. In de praktijk ontstaan kaders en tools die zich richten op identificatie, toegangsbeheer, en dataformaten.

Uitdagingen zijn onder meer privacy en toestemming, beveiliging tijdens overdracht, schaal en complexiteit van data, semantische interoperabiliteit en governance. Desondanks dragen dataportabiliteitsstandaarden bij aan meer keuzemogelijkheden voor gebruikers en aan efficiëntere digitale markten.