chromosoomduplicatie

Chromosoomduplicatie is een chromosomale afwijking waarbij een deel van een chromosoom of een heel chromosoom in extra kopieën aanwezig is in een cel. In een normale diploïde cel bestaan doorgaans twee kopieën van elk chromosoom; bij een duplicatie komen er meer kopieën voor van het betrokken gebied.

Duplicaties kunnen segmentaal zijn (microduplikaties) of betrekking hebben op een heel chromosoom. Een volledige duplicatie kan resulteren in drie kopieën van dat chromosoom, wat meestal leidt tot trisomie. Segmentale duplicaties bestrijken vaak beperkte sequenties en vormen veel voorkomende genetische varianten (CNV).

De oorzaken omvatten fouten tijdens meiose of mitose, zoals ongelijke crossing-over, duplicatie tijdens DNA-replicatie of fouten bij het repareren van breuken. Dergelijke wijzigingen kunnen de novo ontstaan zijn of van ouders geërfd worden.

De klinische uitingen hangen af van de grootte en de geïnvolgeerde genen; sommige duplicaties veroorzaken ontwikkelingsvertraging, aangeboren afwijkingen of neurologische aandoeningen, terwijl andere personen nauwelijks verschijnselen vertonen. Duplicaties kunnen variabele expressie hebben en in sommige families doorgegeven worden.

Detectie gebeurt met moleculaire en cytogenetische technieken zoals karyotypering, FISH, array comparative genomic hybridization (array CGH) of MLPA. Prenatale screening en diagnostiek kunnen duplicaties opsporen met hetzelfde scala aan methoden.

Behandeling is meestal gericht op symptomen en ondersteunende zorg. Voor familieplanning is genetische counseling belangrijk: herhalingsrisico is afhankelijk van of de duplicatie de novo is of erfelijk en van de aard van de betrokken regio.