catheterisatie

Catheterisatie is het inbrengen van een katheter in de urinewegen om urine af te voeren en op te vangen. Meestal gebeurt dit via de urethra, maar bij sommige gevallen kan een suprapubische katheter via een opening in de buikwand worden geplaatst. Het doel is urine afvoeren, vochtbalans controleren en soms urineproductie monitoren of urinestagnatie voorkomen.

Indicaties zijn onder meer obstructie bij urinelozing (urineretentie), perioperatieve urineafvoer, monitoring van urine-output bij zieke patiënten, en in bepaalde situaties van incontinentie of langdurige bedrust waarbij controle van de blaas noodzakelijk is. De keuze voor een katheter hangt af van duur, patiëntveiligheid en doel van de drainage.

Soorten urinair katheters zijn onder meer tijdelijke (transiënte) katheters zoals de urethrale Foley-katheter met ballon, gemaakt van materialen als latex, silicone of polyurethaan; intermitterende katheterisatie waarbij de katheter periodiek wordt ingebracht en verwijderd door patiënt of zorgverlener; en suprapubische katheters die via de buikwand worden geplaatst. Intermitterende catheterisatie wordt soms preferent gezien het lagere risico op infectie bij geschikt patiëntengroep.

Zorg en onderhoud gebeuren doorgaans onder steriele of aseptische omstandigheden en binnen een gesloten drainage-systeem. De katheter wordt bevestigd en het drainagevat onder het blaasniveau geplaatst om terugstroom te voorkomen; kinking dient vermeden te worden en ontsteking rondom de meatus moet worden voorkomen. Het verwijderen van de katheter wordt zo snel mogelijk nagestreefd zodra medische reden afwezig is.

Complicaties kunnen onder meer urineweginfecties, bacteriurie en sepsis, urethrale trauma of strikturen, blaaskrampen, en obstructie of lekken zijn. Langdurig gebruik vergroot het risico op infecties en andere complicaties; daarom wordt waar mogelijk gekozen voor intermittente catheterisatie of andere drainageopties.