polyurethaan

Polyurethaan is een kunststof die ontstaat door de reactie van di- of polyisocyanaten met polyolen, waardoor urethaanbindingen ontstaan. De keuze van polyol, isocyanaat en additieven bepaalt de eindeigenschappen. Polyurethaan kan zowel thermoplastisch als thermohardend zijn en verschijnt in diverse vormen, waaronder schuimen, elastomeren en coatings.

Belangrijkste typen en toepassingen zijn onder meer: flexibele polyurethaanfoams voor meubels en matrassen; stijve schuimen voor bouw- en koelingisolatie; polyurethaanelastomeren voor wielen, afdichtingen en slangen; coatings voor verharding en bescherming; en lijmen en samenstellingen voor auto-onderdelen en bouwmaterialen.

Productie en eigenschappen: de kernreactie is tussen een isocyanaat en een polyol; bij schuimvorming reageert vaak water als blaasmiddel. Doordat formulering en index variëren, varieert de hardheid, dichtheid en chemische weerstand van zacht tot zeer stevig. Voordelen zijn laag gewicht, slijtvastheid en goede hechting; nadelen zijn brandgedrag, UV-gevoeligheid en milieu-impact van isocyanaten.

Veiligheid en milieu: blootstelling aan isocyanaten kan irritatie en sensibilisatie veroorzaken; juiste ventilatie en beschermingen zijn vereist. Recycling is uitdagend; methoden omvatten mechanische en chemische recycling, terwijl onderzoek zich richt op duurzamere polyolen en circulaire oplossingen.

Geschiedenis: polyurethaan werd in de jaren 1930 ontwikkeld door Otto Bayer en werd in de jaren 1950 commercieel geproduceerd.