capillairsegmenten

Capillairsegmenten zijn de onderdelen van de microcirculatie tussen arteriolen en venulen, waarin bloed door een netwerk van capillairen stroomt en uitwisseling tussen bloed en weefsel plaatsvindt. Ze vormen de belangrijkste overgangszone voor gasuitwisseling, voedingsstoffen en afvalstoffen en zorgen voor efficiënte bevoorrading van cellen in vrijwel alle weefsels.

Structureel bestaan capillairsegmenten uit een dunne endotheellaag die direct in contact staat met de bloedbaan, een basaalmembraan en vaak pericyten die de capillairwand stabiliseren en doorlaatbaarheid kunnen beïnvloeden. De capillairen vertonen in verschillende weefsels variaties in doorlaatbaarheid: continu (kleine, ononderbroken vensters), fenestrerend (kleine poriën in sommige organen) en discontinu (sinusoïden, grotere openingen in organen zoals lever en milt).

Functie en mechanisme: door diffusie, convectie en soms transport via transcytose vindt uitwisseling plaats van zuurstof, kooldioxide, glucose en andere moleculen. De capillairsegmenten vormen een groot oppervlak en kennen een relatief langzame bloedstroom, wat tijd biedt voor efficiënte uitwisseling. In sommige weefsels kan de instroom van bloed worden gerekruteerd of beperkt door precapillaire sfincters of door regulatie van de precapillaire arteriolen.

Regulatie: lokale metabolische signalen (zuurdruk, pH, O2 en CO2), endotheline, stikstofoxide en andere vasoactieve mediatoren sturen vasodilatatie of vasoconstrictie. Pericyten en endotheelcel-communicatie dragen bij aan de stabiliteit en lekkage, terwijl autoregulatie de perfusie in verschillende bloeddruksituaties handhaaft.

Klinische relevantie: capillairdysfunctie kan leiden tot edema, verminderde weefselperfusie en hypoxie en komt voor bij aandoeningen zoals diabetes mellitus, sepsis en ontstekingsziekten. Capillairdense en doorlaatbaarheidsveranderingen zijn ook kenmerkend bij veroudering en bij training-gerichte adaptaties. Capillairsegmenten komen vrijwel in alle organen voor, met variatie in type en doorlaatbaarheid afhankelijk van de functie van het betreffende weefsel.