brongebondenheid

Brongebondenheid is een begrip uit de epistemologie en de informatie- en communicatiewetenschappen dat verwijst naar de afhankelijkheid van een bewering of kennis van de herkomst en betrouwbaarheid van haar bron. Het benadrukt dat de waarde van informatie mede wordt bepaald door de kwaliteit, herkomst en verifieerbaarheid van de bron waaruit zij afkomstig is. De term bestaat uit ‘bron’ en ‘gebondenheid’ en duidt op de verplichting om bronnen zichtbaar te maken en te kunnen traceren.

Etymologie en conceptuele achtergrond: de combinatie van bron en gebondenheid geeft aan dat informatie niet op zichzelf staand is, maar getoetst moet worden aan de bron(nen) waaruit zij afkomstig is. In processen zoals journalistiek, wetenschap en data governance speelt brongebondenheid een rol bij het beoordelen van betrouwbaarheid, transparantie en reproduceerbaarheid.

Toepassingsvelden: in de journalistiek is brongebondenheid essentieel voor verantwoorde berichtgeving: citaties, verwijzingen en bronverificatie maken berichten controleerbaar. in wetenschap en onderzoek heeft het betrekking op data provenance, het vastleggen van oorsprong en transformaties van data om reproduceerbaarheid en accountability mogelijk te maken. In beleid en recht geldt dat argumenten en besluiten onderbouwd moeten zijn met duidelijke, verifieerbare bronnen.

Uitdagingen en discussie: een sterke nadruk op bronnen kan privacy, toegankelijkheid en contextuele interpretatie bemoeilijken. Daarnaast kan te veel focus op bronnen leiden tot vertragende communicatie of belemmerde innovatie als context en interpretatie ontbreken.

Zie ook: bronkritiek, bronvermelding, provenance, reproduceerbaarheid.