bladschikking

Bladschikking is de wijze waarop bladeren zich langs de stengel van een plant plaatsen. Het omvat de positie van bladeren ten opzichte van elkaar op verschillende knopen en de patronen waarmee zij de stengel bezetten. Deze eigenschap is een belangrijke karakteristiek in plantidentificatie en systematiek en kan helpen bij het onderscheiden van soorten en families.

Er zijn verschillende basistypen van bladschikking. Bij opposite sticks laatsen twee bladeren zich op een knoop aan tegenovergestelde zijden van de stengel. Bij alternate (om-en-om) is op elke knoop één blad geplaatst, en de knopen lopen schuin ten opzichte van elkaar door. Whorled betekent drie of meer bladeren die gelijktijdig uit dezelfde knoop komen. Daarnaast kan bladstand spiralig (phyllotaxie) zijn, waarbij de bladeren in een helix langs de stengel gerangeschikt zijn met een steeds andere hoek. Decussate schikking is een specifieke vorm van tegenoverliggende bladeren waarbij opeenvolgende knopen onder een hoek van 90 graden ten opzichte van elkaar liggen. Een rozettenpatroon verwijst naar bladeren die bijna alle dicht bij het basisgebied van de plant groeien, in plaats van langs een lange stengel.

De bladschikking is vaak genetisch bepaald maar kan ook worden beïnvloed door groeiomstandigheden. Voor wat betreft toepassingen in de botanie en tuinbouw dient de bladstand als diagnostisch kenmerk bij identificatie en classificatie. Voorbeelden: opposite bij bepaalde bomen en struiken zoals esdoornfamilieleden; alternate bij vele loofbomen zoals eik; whorled bij sommige kruiden zoals zevenbladachtige soorten. Spiralige schikking komt veel voor in zowel kruidachtige als houtachtige planten en volgt vaak een Fibonacci-verdeling in de hoek tussen opeenvolgende bladeren.