beleidsconvergentie

Beleidsconvergentie is een term uit de vergelijkende openbare beleidskunde die verwijst naar het proces waarbij beleid in verschillende landen of jurisdicties steeds meer op elkaar gaat lijken. Het kan slaan op instrumenten, regels, beleidsdoelstellingen en de verwachte uitkomsten van beleid. Convergentie ontstaat wanneer beleidsmakers elkaar imiteren, normen en regels overnemen, of worden gedwongen tot harmonisatie door internationale organisaties, mondiale standaarden of Europese regelgeving.

De belangrijkste oorzaken zijn globalisering, economische interdependentie, Europese integratie en normatieve druk van internationale netwerken. Daarnaast speelt beleidsdiffusie een rol: imitatie door imitatie van succesvolle beleidsmodellen, benchmarking en leren van peers. Convergentie kan functioneel zijn, omdat vergelijkbare maatschappelijke vraagstukken vergelijkbare oplossingen vereisen, maar ook puur extern geforceerd raken door wetgeving en economische prikkels.

Beleidsconvergentie kan op verschillende niveaus optreden: horizontaal tussen landen, verticaal tussen regio’s en nationale overheden, en functioneel op bepaalde beleidsterreinen zoals economische regulering, milieubeleid, sociale zekerheid en consumentenbescherming. Praktische verschijningsvormen zijn harmonisatie van normen, alignering van regelgeving en eventuele gezamenlijke instrumenten zoals EU-richtlijnen.

Onderzoekers meten convergentie onder meer viaDispersion-analyses (afname van variatie in beleidsmaatregelen), beta-verschuivingen van beleid en clubs van vergelijkbare beleidstypen. Kritisch gezien kan convergentie ook leiden tot verlies van beleidsautonomie en een te uniforme aanpak die minder rekening houdt met lokale omstandigheden. Voorbeelden zijn de Europese harmonisatie van milieuregels en arbeidswetten, evenals wereldwijd beleidspatronen in belastingen en sociale zekerheid.