assortimentoptimisatie

Assortimentoptimisatie is het proces waarbij een organisatie het aanbod van producten zodanig selecteert en ordent dat de verkoop en de winst maximaliseren, gegeven beperkingen zoals schapruimte, voorraadkosten en vraagverwachtingen. Het gaat verder dan louter productkeuze en omvat ook de plaatsing en presentatie van artikelen in winkels en op online kanalen. Doelstellingen zijn onder meer omzetgroei, margeverbetering, betere beschikbaarheid en een betere klantervaring.

Het onderwerp valt vaak onder categoriebeheer en merchandising. Het omvat het bepalen van zowel de breadth (het aantal verschillende productgroepen) als de depth (het aanbod per groep) en hoe artikelen logisch gegroepeerd en gepresenteerd worden. Bij winkel- en kanaaloverstijgende omgevingen zijn afwegingen tussen online en fysiek assortiment relevant, evenals seizoensgebonden variaties.

Data en methoden: succes vereist betrouwbare historische verkoop- en margegegevens, voorraadinformatie, leveranciersbeperkingen en promotieplannen. Analytische technieken omvatten (i) klassieke classificaties zoals ABC-XYZ, (ii) planogrammen voor schapindeling, en (iii) optimalisatiemodellen zoals lineaire programmering en gemengde-integer programmering (MIP) die ruimte, budget en variëteitsconstraints meenemen. Scenarioanalyse en wat-if-analyses helpen bij cannibalisatie en complementaire aankopen te beoordelen.

Processtappen: formuleren van de doelstellingen, verzamelen en controleren van data, bouwen en valideren van het model, bepalen en toetsen van constraints, uitvoeren van scenario’s, kiezen van het uiteindelijke assortiment en dit implementeren via planogrammen en productpresentatie. Verkoop- en voorraadmetingen dienen vervolgens als feedback voor bijsturing.

Uitdagingen zijn onder meer datakwaliteit, onzekerheid in vraag en supply, cannibalisatie tussen vergelijkbare producten, seizoens- en trendschommelingen en organisatorische governance. Kernmetingen zijn onder meer GMROI, sell-through, voorraadomloopsnelheid, beschikbaarheid en planogramconformiteit. Een goed uitgevoerde assortimentsoptimisatie kan leiden tot betere ruimtebenutting en hogere winst.

---