antihormoontherapie

Antihormoontherapie, ook wel bekend als hormonale blokkade of anti‑estrogene therapie, is een behandelingsstrategie die gericht is op het verstoren van hormonale signalen die de groei van bepaalde tumoren stimuleren. De therapie wordt vooral toegepast bij hormoongevoelige kankers, zoals hormoonreceptor‑positieve borstkanker, prostaatkanker en bepaalde vormen van endometriumkanker.

Het principe berust op het blokkeren van de werking van oestrogeen of testosteron, of op het verlagen van de productie van deze hormonen. Bij borstkanker worden oestrogeengevoelige receptoren (ER‑positief) geremd met middelen zoals tamoxifen, een selectieve oestrogeenreceptor‑modulator, of aromataseremmers zoals anastrozol, letrozol en exemestaan, die de omzetting van androgeen naar oestrogeen belemmeren. Bij prostaatkanker wordt de productie van androgenen onderdrukt met LHRH‑agonisten (bijvoorbeeld leuproreline), LHRH‑antagonisten (degarelix) of anti-androgenen (bicalutamide, enzalutamide) die de androgenreceptor blokkeren.

Indicaties voor antihormoontherapie omvatten zowel adjuvante behandeling na chirurgie of radiotherapie als eerstelijns- of tweede‑lijnsbehandeling bij gevorderde metastatische ziekte. De effectiviteit wordt gemeten aan de hand van overlevingscijfers, ziekte‑vrije overleving en tumorrespons.

Bijwerkingen variëren per medicijnklasse. Bij anti‑oestrogenen kunnen opvliegers, vochtretentie, trombose en verhoogde kans op endometriumkanker voorkomen, terwijl anti‑androgenen vaak leiden tot opvliegers, verminderde botdichtheid, vermoeidheid en seksuele disfunctie. Langdurig gebruik vereist regelmatig monitoren van leverfunctie, lipidenprofiel en botstatus.

Onderzoek richt zich op het combineren van antihormoontherapie met immunotherapie, CDK4/6‑remmers of PI3K‑inhibitoren om resistentie te overwinnen en de klinische uitkomsten te verbeteren. De therapie blijft een fundamenteel onderdeel van de moderne oncologische behandeling van hormoongevoelige tumoren.