afzetgebied

Afzetgebied is een termen uit retail en geografische marktanalyse die verwijst naar het geografische gebied waarbinnen een bedrijf of winkel zijn klanten aantrekt. Het is de catchment area of vraaggebied waar de afzet van een product of dienst vandaan komt. Het afzetgebied kan per vestiging verschillen en afhankelijk zijn van lokale omstandigheden.

De omvang en vorm van een afzetgebied worden bepaald door meerdere factoren. Afstand en reistijd zijn belangrijke drijfveren, evenals de bereikbaarheid en kwaliteit van het vervoer, de aanwezigheid van concurrenten, de dichtheid van de bevolking, het inkomen en de winkelgewoonten van de consument. In stedelijke gebieden zijn afzetgebieden vaak kleinschaliger en grilliger, terwijl in landelijke gebieden langere afstanden nodig zijn om voldoende vraag te genereren. Vaak wordt een afzetgebied onderverdeeld in primaire, secundaire en tertiaire zones, afhankelijk van het aandeel van de totale omzet dat uit elk gebied komt.

Bepaling en analyse gebeurt met data en modellen. Veelvoorkomende methoden zijn het analyseren van verkoopaantallen en klantadressen, gebruik van loyaliteits- of ledengegevens, en GIS-gebaseerde ruimtelijke analyses. Typische modellen zijn de gravity- of Huff-modellen en isochronenberekeningen. Daarnaast spelen markt- en demografische gegevens een rol bij het toetsen van potentieel en spreiding.

Toepassing: afzetgebieden ondersteunen beslissingen over locatieplanning, marktonderzoek, distributie en marketing. Door digitalisering en e-commerce veranderen afzetgebieden: online kan een deel van de vraag uit een breder gebied komen, en multi-channel strategieën kunnen losse fysieke en digitale catchments verbinden.