afgespoeld

Afgespoeld is het voltooid deelwoord van het werkwoord afspoelen en betekent letterlijk “door water weggewassen” of “uitgewassen”. Het kan functioneren als bijvoeglijk naamwoord en verwijst naar materialen, oppervlakken of lagen die door water zijn verwijderd of ingespoeld.

In de geowetenschappen en hydrologie wordt het gebruikt om processen van erosie en sedimenttransport te beschrijven. Zo kan men spreken van een afgespoelde toplaag of afgespoelde bodemmantel wanneer regenwater of overstromingen de bovenste sedimentlagen verwijderen en daardoor de onderliggende lagen blootleggen. Het begrip wordt ook gebruikt in de bedenkelijke situatie van overstromingen waarbij landbouwgronden, duinen of rivierbedding materiaalklimaat afspoelt.

In de archeologie en stratigrafie verwijst afgespoeld naar contexten waarin artefacten of bouwmaterialen uit de afspoellagen zijn verplaatst of uit de oorspronkelijke liggingsplaats zijn gehaald door water of stroming. Hier kan het aangeven dat de stratigrafie minder duidelijk is vanwege waterafvoer, waardoor interpretaties van ouderdom en cultuurlaag moeilijker worden.

Etymologisch komt afgespoeld van afspoelen, met het voorvoegsel af- dat wegneemt of verwijdert en spoelen dat wassen of reinigen betekent. Verwante termen zijn uitgewassen, afgespoelende, en uitspoelen, die vergelijkbare ideeën van verwijdering door vloeistof aangeven, maar vaak met nuance verschillen in context en duur van het proces. In dagelijks taalgebruik kan men spreken van afgespoeldemodder of afgespoelde resten om aan te geven dat water restanten heeft weggespoeld.