ademhalingslast

Ademhalingslast is de perceptie van de inspanning die nodig is om te ademen. In medische en zorgsituaties verwijst het naar de last die ademhalen op iemands dagelijks functioneren legt, variërend van mild tot ernstig. De term wordt gebruikt bij zowel ziektebeelden met ademnood als in palliatieve zorg om de ernst van dyspneu te beschrijven.

Oorzaken en factoren die ademhalingslast vergroten, zijn onder meer verhoogde luchtwegweerstand door obstructieve longziekten zoals COPD en astma, en verminderde longcompliance bij restrictieve aandoeningen zoals fibrose. Daarnaast spelen spierkracht en vermoeidheid van de ademhalingsspieren, afwijkingen in gaswisseling, anemie, obesitas en hartfalen een rol. Ook psychologische factoren zoals angst kunnen de waarneming van ademnood versterken. De werkelijke ademarbeid hangt af van de interactie tussen longkapaciteit, ademhalingsspieren en de vraag naar ademruimte tijdens dagelijkse activiteiten.

Beoordeling vindt vaak plaats aan de hand van patiëntgerapporteerde scores en objectieve onderzoeken. Veelgebruikte instrumenten zijn de Borg-schaal of de modificeerde Borg-schaal voor pijn- en ademnoodintensiteit, en de mMRC-schaal (Modified Medical Research Council) voor de mate van dyspneu bij inspanning. Daarnaast worden spiro- en gaswisselingsonderzoek, saturatieniveaus en functionele testen gebruikt om de onderliggende oorzaak en ernst vast te stellen.

Behandeling van ademhalingslast is gericht op het verlichten van dyspneu en het optimaliseren van de oorzaak. Dit kan bestaan uit behandeling van de onderliggende ziekte, longrevalidatie (oefening, educatie en energiebesparing), bronchodilatatoren en ontstekingsremmende medicatie, zuurstoftherapie bij hypoxie, en in sommige gevallen niet-invasieve beademing. Voor palliatieve zorg ligt de focus op symptoomverlichting, psychosociale ondersteuning en passende zorgplanning.