Vrijstelling

Vrijstelling is een juridisch begrip dat verwijst naar het toestaan of vrijwaren van een verplichting of aansprakelijkheid die normaal geldt. Een vrijstelling kan voortvloeien uit wet- of regelgeving of uit een besluit van een bevoegde overheid en kan tijdelijk of permanent zijn, al dan niet onder voorwaarden. Vrijstellingen ontstaan vaak voor specifieke categorieën personen of instellingen, zoals instellingen zonder winstoogmerk, internationale organisaties of andere doelgroepen die aan criteria uit de wet voldoen.

Er bestaan verschillende vormen van vrijstelling. Fiscale vrijstelling houdt in dat iemand of een instelling (gedeeltelijk) is vrijgesteld van belasting of van bepaalde heffingen. Dit kan onder meer gelden voor instellingen zonder winstoogmerk of voor derden die aan door de wet gestelde criteria voldoen. Vrijstellingen kunnen ook bestaan uit vermindering of uitstel van betaling.

Vrijstelling van wettelijke verplichtingen kan betrekking hebben op specifieke omstandigheden waarin de norm tijdelijk buiten werking wordt gesteld, bijvoorbeeld door beleidsregels of besluiten van de bevoegde autoriteit. Administratieve vrijstellingen komen vaak voor in publieke dienstverlening en bestuurszaken.

Proces en beroep: aanvragen voor een vrijstelling worden doorgaans ingediend bij de bevoegde instantie, die de aanvraag beoordeelt aan de hand van wettelijke criteria. De beslissing kan vaak worden aangevochten via bezwaar en beroep bij de rechter of bij een hoger bestuursorgaan.

Vrijstelling is een concrete en situatieve regeling: het gaat altijd om ontheffing van een normaal geldende verplichting, met ruimte voor voorwaarden en toezicht op naleving.