Vervoerscapaciteit

Vervoerscapaciteit is de maximale hoeveelheid personen of goederen die een transportnetwerk in een bepaalde periode kan verplaatsen onder geldende technische, operationele en reglementaire condities. Het geeft aan wat er mogelijk is bij optimale planning en uitvoering en fungeert als uitgangspunt voor ontwerp en beleid.

De bepaling van capaciteiten berust op drie hoofdcomponenten: fysieke infrastructuur (sporen, wegen, knooppunten en stations), voertuigen en hun beschikbaarheid, en het operationele beheer (dienstregeling, verkeersleiding en toezicht). Veiligheidseisen en regelgeving beperken doorgaans eveneens de capaciteit.

Capaciteit kan statisch of dynamisch zijn. Statistische capaciteit verwijst naar ontwerp- of theoretische capaciteit bij ideale omstandigheden, terwijl dynamische capaciteit rekening houdt met realistische factoren zoals punctualiteit, storingen en schommelingen in vraag en aanbod.

Capaciteit wordt vaak uitgedrukt in personen per uur, of in tonnen per uur bij goederenvervoer, en in aantallen vertrekken per uur bij openbaar vervoer. Een verzadigde situatie ontstaat wanneer verdere uitbreiding van de dienstverlening zonder investeringen in infrastructuur of middelen nauwelijks mogelijk is.

Factoren die de vervoerscapaciteit beïnvloeden zijn onder meer gewenste servicegraad, verkeersveiligheid, weersomstandigheden, onderhoud en beschikbaarheid van personeel. Planning vereist een afstemming van vraag en aanbod en het lokaal of regionaal identificeren van knelpunten.

Beheersings- en uitbreidingsmaatregelen omvatten infrastructuuruitbreiding, optimalisatie van dienstregelingen, verkorting van rij- en wachttijden, en beleid om piekbelasting te spreiden. Een geïntegreerde aanpak is nodig voor duurzamer en betrouwbaarder vervoer.

Zie ook: capaciteitsplanning en verkeersmanagement.