Verschuiving

Verschuiving is een algemene term in het Nederlands die verwijst naar een verandering van positie, richting of waarde. In praktische zin kan het gaan om verplaatsing van een object, maar in wetenschappelijke en technische contexten heeft het woord vaak een specifieker betekenisveld, zoals wiskunde, natuurkunde, geologie en signaalverwerking.

In de wiskunde en informatica worden verschuivingen vaak opgevat als vertalingen van functies of signalen. Een horizontale verschuiving van een functie f(x) naar f(x − a) resulteert in een grafiek die a eenheden naar rechts beweegt. Een tijdverschuiving in een signaal verschuift alle inhoud in de tijd. In beeld-, audio- en dataverwerking geeft verschuiving aan welke data waar en wanneer voorkomen.

In de natuurkunde en astronomie komt verschuiving voor in de context van het Doppler-effect. Roodverschuiving en blauwe verschuiving verwijzen naar verschuiving van spectrale lijnen naar langere of kortere golflengten, doorgaans veroorzaakt door beweging van bronnen ten opzichte van de waarnemer of door de expansie van het universum. In de astronomie wordt roodverschuiving veel gebruikt om afstanden en bewegingen van hemelobjecten te meten.

In geologie en geotechniek verwijst verschuiving naar de verplaatsing van gesteenten langs breuken of langs tektonische platen, wat resulteert in verschuivingen van aardlagen en topografie.

Etymologisch komt verschuiving van verschuiven, wat veranderen van positie betekent. De nominale vorm verschuiving wordt vaak gebruikt als verzamelterm naast verplaatsing.