Verhoudingsniveau

Verhoudingsniveau, ook wel ratio-niveau genoemd, is het hoogste meetniveau in de traditionele indeling van Stevens. Het beschrijft kwantitatieve variabelen waarbij zowel verschillen als verhoudingen zinvol zijn, omdat er een absoluut nulpunt bestaat dat de afwezigheid van de eigenschap weergeeft.

Belangrijke kenmerken zijn onder meer: ordening met gelijke intervallen en een werkelijk nulpunt; interpretatie van både verschil- en breukwaarde is mogelijk; en statistische operaties zoals optellen, aftrekken, vermenigvuldigen en delen zijn zinvol. Hierdoor kunnen relaties als “twee keer zo lang” of “halverwege” verantwoord worden geanalyseerd.

Voorbeelden van verhoudingsniveaus zijn lengte, gewicht, tijdsduur, afstand en leeftijd (bij meetnauwkeurigheid). Ook temperatuur gemeten in Kelvin behoort tot dit niveau, omdat Kelvin een absoluut nulpunt heeft. Celsius en Fahrenheit zijn daarentegen intervallniveau, omdat hun nulpunten arbitrair zijn en verhoudingen geen betekenis hebben.

Statistische implicaties: op verhoudingsniveau kunnen alle gangbare bewerkingen en statistieken worden toegepast, waaronder gemiddelden, standaarddeviatie en de geometrische mean. Verhouding- en procentinterpraties zijn geldig, en methoden die afhankelijk zijn van zinvolle verhoudingen blijven geschikt.

Verschil met intervellingsniveau is cruciaal: bij intervellingsniveau zijn de intervallen gelijk, maar ontbreekt een absoluut nulpunt, waardoor verhoudingen niet zinvol zijn. Hiertoe behoren met name temperatuurmetingen in Celsius of Fahrenheit. Verhoudingsniveau vereist dus zowel een ordinaal structuur als een echt nulpunt voor juiste interpretatie.