Verbindingsfuncties

Verbindingsfuncties is een aanduiding uit de taalkunde voor de functies die verbindingsmiddelen hebben bij het tot stand brengen van samenhang tussen zinnen en zinsdelen. Ze bepalen welke relatie er bestaat tussen de delen van een tekst, bijvoorbeeld of iets wordt toegevoegd, verklaard, geplaatst in tijd, of als gevolg heeft. Verbindingsfuncties kunnen worden uitgedrukt door voegwoorden (nevenschikkende en onderschikkende), signaalwoorden en andere verbindingsuitdrukkingen.

De belangrijkste functies zijn onder meer: optelling of toevoeging (bijvoorbeeld en, ook, bovendien), tegenstelling of contrast (maar, echter, daarentegen), oorzaak of reden (want, omdat), doel of bedoeling (om te, zodat), tijd of volgorde (toen, wanneer, nadat, terwijl), voorwaarde (als, indien, tenzij) en gevolg of conclusie (dus, daarom, hierdoor, zodat). Ook vergelijking (zoals, net zo als) en concessie (hoewel, ondanks) horen tot de reeks verbindingsfuncties. Sommige verbindingsmiddelen drukken meer een grammaticale relatie uit (voegwoorden) terwijl anderen vooral een discoursmatige relatie signaleren (signaalwoorden zoals daarom) of dienen als tekstcohesie in de hoop op doorlopende logica.

In praktische toepassingen helpen verbindingsfuncties schrijvers en sprekers om structuur en samenhang aan te brengen. Ze verduidelijken welke delen bij elkaar horen, welke reden erachter ligt, en welke consequenties volgen uit een uitspraak. Teksten met duidelijke verbindingsfuncties zijn over het algemeen makkelijker te volgen en beter samenhangend, wat vooral van belang is bij redactie, lesgeven en taalonderzoek.