Veiligheidsrelais

Een veiligheidsrelais is een veiligheidsgereed apparaat in de besturingskring van machines dat de werking van veiligheidsfuncties bewaakt en bij een fout of storingssignaal de machine in een veilige toestand uitschakelt. Het vormt een tussenlaag tussen de detectie van onveilige omstandigheden (zoals een noodstop, deurinterlock of veiligheidsensor) en de actuatoren die de machine stoppen.

Veiligheidsrelais monitoren doorgaans de toestand van ingangen en leveren veilige uitgangssignalen aan de actuators. De meeste modellen beschikken over dubbele kanalen (redundantie) en ingebouwde diagnosefuncties; bij een fout wordt steeds een veilige toestand bereikt door de uitgangen uit te schakelen of open te schakelen. Indicaties op het apparaat geven de status weer.

Er bestaan zowel elektromechanische veiligheidsrelais met fysieke relaiscontacten als elektronische/solid-state veiligheidsrelais. Beiden zijn ontworpen om fouttolerant te zijn en veilig uit te schakelen bij storingen. In de praktijk worden ze ingezet bij noodstop, veiligheidsdeuren, machine-interlocks, veiligheidslichtschermen en soortgelijke beveiligingen.

Standards en classificaties: veiligheidsrelais dragen bij aan de naleving van veiligheidsnormen zoals EN ISO 13849-1 (veiligheid van systemen en performance level), EN 62061 of IEC 61508. Afhankelijk van de toepassing kan de classificatie bekend zijn als PL of SIL, en de keuze voor redundante kanalen verhoogt het veiligheidsniveau.

Bij selectie en onderhoud geldt: kies op basis van het vereiste aantal kanalen, uitgangstype (NO/Nc), voedingsspanning en compatibiliteit met de detectiesystemen; zorg voor periodieke testen en diagnostiekcontrole. Vervanging bij defecten en een certificering van fabrikant zijn aanbevolen.