Uitspeelde

Uitspeelde is een term uit het Nederlands die verwijst naar het volledig uitspeelen van een tegenstander in een spel of competitie. Het duidt op het moment dat iemand zodanig domineert met betere zetten, strategie of besluitvorming dat de tegenstander nauwelijks nog opties heeft. De term wordt veel gebruikt in sportmedia en bij competitiespelers om een eindfase te beschrijven waarin een speler of team duidelijk het initiatief neemt en door geavanceerde tactiek het spel beslist.

Etymologie en betekenis. Het woord bestaat uit het prefix uit- en het werkwoord spelen (you play). In de context van spellen betekent het letterlijk: iemand uit-spelen, wegspelen of wegspeelt tot er geen tegenstand meer is. In schriftelijke en formele taal komt vaak de voltooid deelwoordvorm uitgespeeld voor, bijvoorbeeld “de tegenstander is uitgespeeld” of “het team heeft de tegenstander uitgespeeld.” In spreektaal kan ook de verleden tijdsvorm zonder extra prefix voorkomen, afhankelijk van de grammaticale constructie.

Grammaticale vormen en gebruik. De infinitief is uitspelen. De voltooide tijd wordt meestal gevormd met uitgespeeld. In zinnen kun je bijvoorbeeld zeggen: “Hij heeft zijn tegenstander uitgespeeld” of “Het team speelde de tegenstander uit in de eindfase.” De vorm uitspeelde komt minder vaak voor in standaardtaal en kan als foutieve of informele variant voorkomen in spreektaal.

Zie ook. Verwante termen zijn uitspeelactie en uitspelen, die in bredere zin verwijzen naar het uitspelen van een situatie of strategie in een spel of sport.