Uitroeiing

Uitroeiing is een proces gericht op het volledig verwijderen of laten verdwijnen van een soort, ziekte of populatie uit een bepaald gebied of uit een specifieke context. Het werkwoord uitroeien betekent letterlijk tot verdwijnen brengen.

In ecologie en landbouw gaat de term vaak over het bestrijden of uitroeien van invasieve of schadelijke soorten. Maatregelen kunnen bestaan uit het controleren van populaties, het vernietigen van nesten, het inzetten van biologische of chemische bestrijdingsmiddelen en het aanpassen van het leefgebied of de beschikbaarheid van voedsel. Doel kan zijn om regionale of mondiale eliminatie te realiseren, of om lokale uitroeiing te voorkomen door gerichte interventies.

In de volksgezondheid verwijst uitroeiing naar het wereldwijd of regionaal elimineren van een ziekte. Een bekend voorbeeld is de pokkenuitroeiing: pokken werden wereldwijd uitgeroeid in 1980. Dergelijke inspanningen vereisen internationale samenwerking, surveillance en langdurige toewijding, en worden vaak gezien als succesverhalen van vaccinatie en openbare gezondheidszorg.

De term is ook beladen wanneer ze wordt gebruikt in politieke contexten, waar uitroeiing kan verwijzen naar genocide of etnische zuiveringen. In internationaal recht wordt dergelijke uitroeiing streng veroordeeld en als misdaad tegen de menselijkheid beschouwd.

Ethiek en risico’s spelen een belangrijke rol bij uitroeiingsprogramma’s. Mogelijke nadelige effecten zijn onbedoelde verstoringen van ecosystemen, verlies aan biodiversiteit en misbruik of schending van mensenrechten bij uitvoering en handhaving.