veroordeeld

Veroordeeld is het voltooid deelwoord van het Nederlandse werkwoord veroordelen, en wordt in zinsbouw vaak gebruikt als bijvoeglijk naamwoord of in een passieve constructie. Het duidt aan dat een persoon of zaak door een rechter als schuldig is vastgesteld en een straf of veroordeling heeft ontvangen. De term komt zo veel voor in juridische contexten en in nieuwsberichtgeving over strafzaken.

Gebruiksvoorbeeld: "De verdachte is veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf." Ook kan worden gezegd: "De veroordeelde kreeg de straf opgelegd." De bijbehorende zelfstandige vormen zijn onder meer "de veroordeling" (het feit van veroordelen of de straf) en "de veroordeelde" (de persoon die veroordeeld is).

Veroordelen staat vrijwel altijd in contrast met vrijspreken: "vrijspraak" betekent dat de verdachte niet schuldig is bevonden. Een andere uitdrukking is "niet schuldig bevonden," wat vaak als synoniem wordt gebruikt voor de uitkomst, zij het met een nuance in formulering.

In bredere zin kan veroordelen ook figuurlijk worden gebruikt om iemands handelen of ideeën te bekritiseren of af te keuren, los van een juridisch proces.

Etymologie: het woord is afgeleid van het werkwoord veroordelen, met prefix ver- en het grondwoord oordeel/oordelen, dat samenwijst naar het geven van een oordeel of vonnis. In het Nederlands verwijst veroordeeld thus naar een genomen, door een formele rechtsmacht vastgesteld besluit.