Travertijn

Travertijn is een sedimentair gesteente dat hoofdzakelijk uit calciumcarbonaat (CaCO3) bestaat en ontstaat door de snelle precipitatie van mineraalrijk water, meestal nabij bronnen of in grotten. Travertijn komt vaak voor in afzettingen met een vezelige of concentrische structuur en een poreus oppervlak. De kleur varieert van wit en roomkleurig tot bruin of roestkleurig, afhankelijk van onzuiverheden zoals ijzerverbindingen.

Geologie en vorming: Het ontstaat wanneer calciumrijk water CO2 afgifte ondergaat bij het oppervlak, waardoor calciumcarbonaat neerslaat en laag voor laag opbouwt. In grotten kan travertijn uitgroeien tot stroomsteen en speleothemen; nabij bronnen ontstaan vaak trapvormige afzettingen, zoals Pamukkale in Turkije.

Toepassingen en eigenschappen: Travertijn is relatief zacht voor een gesteente (hardheid op de schaal van Mohs circa 3–4) en heeft een hoge porositeit, waardoor het gevoelig is voor vlekken tenzij het wordt afgedekt. Het wordt veel gebruikt als bouwsteen en architectonische afwerking—gevelbekleding, vloeren, wandtegels en aanrechtblokken. Mogelijke afwerkingen zijn gepolijst, mat (honed), geborsteld of getrommeld; lichte varianten vertonen vaak banding en putjes.

Quarrying en regionale productie: Belangrijke bronnen bevinden zich in Italië (tivoli-travertijn), Turkije (met name rond Denizli en Pamukkale) en Mexico, onder andere. De steen is al sinds de oude Romeinse tijd toegepast, bijvoorbeeld in het Colosseum en vele Romeinse bouwwerken.

Onderhoud: Reiniging met milde zeep en water; zuren vermijden. Om porositeit te verminderen kan periodiek impregneren of sealen nuttig zijn. Vlekken snel verwijderen voorkomt blijvende schade.